چاه ارت و سیستم ارتینگ از جمله تجهیزات ایمنی موثر در امنیت سازه، وسایل الکترونیکی و ساکنین ساختمان ها می باشند. امروزه با گسترش استفاده از تجهیزات الکتریکی و حساس، لزوم استفاده از چاه ارت و سیستم ارتینگ به ویژه در ساختمان های بلند ضرورت بیشتری می یابد. از جمله اهداف اصلی از اجرا چاه ارت و سیستم ارتینگ ایمنی ساختمان در برابر ولتاژ بالای ناشی از اصابت صاعقه، جلوگیری از ولتاژ گام، حذف اضافه ولتاژ و … می باشد و تنها تفاوت آن ها در نحوه اجرا هریک می باشد. در این نوع سیستم ها هرگونه نشت جریان ناشی از اثابت صاعقه به زمین متصل می گردد و از بروز برق گرفتگی جلوگیری می شود.
طراحی چاه ارت و سیستم ارتینگ
طراحی مناسب چاه ارت و سیستم ارتینگ اولین گام در ایجاد ایمنی در برابر خطر برق گرفتگی و آسیب به وسایل الکترونیکی و دیجیتالی حساس در اثر صاعقه می باشد. در این خصوص استاندارد های مختلفی از جمله 2008 NEC ، Bsi 7430 و…. ارائه شده است. همچنین در مبحث 13 مقررات ملی ساختمان به الزامات طراحی و اجرا چاه ارت و سیستم ارتینگ اشاره شده است. با توجه به وجود استاندارد های مختلف روش های مختلفی نیز در جهت طراحی چاه ارت و سیستم ارتینگ نیز وجود دارد که با توجه به شرایط سازه روش مناسب انتخاب می گردد. از جمله عوامل موثر در انتخاب روش طراحی و اجرا چاه ارت و سیستم ارتینگ فضای موجود جهت حفر چاه، ارتفاع از سطح دریا، میزان ناهمواری محیط، مصالح در دسترس و …. می باشند. چاه ارت برای مکان هایی که شرایط لازم برای اجرا را دارا می باشند انتخاب می گردد در غیر این صورت سیستم ارت که سیستمی سطحی است مورد استفاده قرار می گیرد.
اجرای چاه ارت
اگرچه به طور معمول عمق 6 متر و قطر 80 سانتی متر برای چاه ارت پیشنهاد می گردد اما عمق چاه ارث بین 4 تا 8 متر متغییر می باشد. میزان تعیین عمق چاه وابسته به مقاومت خاک در محیط مورد حفاری می باشد و در صورت وجود خاک کم مقاومت امکان اجرا تا 4 متر نیز فراهم می باشد. مقاومت ویژه الکتریکی خاک تحت تاثیر رطوبت، ترکیبات شیمیایی، نمک های محلول و دانه بندی خاک می باشد. از انواع خاک های کم مقاومت می توان به خاک باغچه ای (آلی) ، رسی و مخلوط رس، ماسه و شن اشاره نمود. در این خاک ها میزان مقاومت خاک بین 5 تا 50 اهم متغییر می باشد.
از جمله مصالح مورد استفاده در اجرا چاه ارت سیم مسی، شینه مسی، صفحه مسی، کابلشو ، لوله پلی اتیلن، بست سیم به صفحه و بنتونیت اکتیو یا ترکیب ذغال و نمک می باشند. در روش چاه ارت صفحه مسی که به وسیله بست به کابل مسی متصل گردیده است در کف چاه به صورت عمودی قرار داده می شود و اطراف آن با دوغاب بنتونیتی یا ترکیب ذغال و نمک پر می شود. در خصوص چاه ارت لازم است یک حوضچه بازدید به ارتفاع 60 سانتی متر و سایز دریچه 40 در 40 از جنس پلی اتیلن نیز تعبیه شود.
اجرای سیستم ارتینگ
به طور معمول در محیط هایی که امکان حفاری جهت ایجاد چاه ارت وجود ندارد از سیستم ارتینگ استفاده می شود. اجرا سیستم ارتیگ بسیار متنوع می باشد و می تواند با توجه به شرایط موجود یکی از 7 روش زیر اجرا گردد. البته لازم به ذکر است به جز روش 1 سایر روش ها در شرایط خاص کوهستانی مورد استفاده قرار می گیرند.
1- سیستم ارتینگ روش ROD : روش ROD از جمله روش های رایج اجرا سیستم ارتینگ در بسیاری از مناطق می باشد. در این روش که با استفاده از مصالحی مشابه روش چاه ارت اجرا می گردد از کانالی با عمق 80 سانتی متر برای انتقال جریان نشتی به زمین استفاده می شود.
همانگونه که بیان گردید سایر روش های اجرا سیستم ارتینگ در صورت وجود شرایط محیطی کوهستای و ناهموار با سنگ های با مقاومت الکتریکی ویژه بالا استفاده می شوند و عبارت اند از :
2- سیستم ارتینگ به روش RING
3- سیستم ارتینگ به روش پنچه ای
4- سیستم ارتینگ به روش مختلط
5- سیستم ارتینگ به روش حلزونی
6- سیستم ارتینگ به روش الکتروشیمیایی
7- سیستم ارتینگ به روش شبکه ای
گیتی هوم جامع ترین و تخصصی ترین سایت در زمینه صنعت ساختمان می باشد که با ایجاد فضای مناسب برای مقایسه و انتخاب آگاهانه به دنبال ارائه خدمات بهینه، ارزان و با کیفیت در حوزه ساختمان به مشتریان می باشد.
